In kaart gebracht in kaart gebracht

Wat? Geen foutje in uw browser of een onoplettende eindredacteur, maar: er wordt in Nederland heel wat in kaart gebracht. Dat gegeven eens in kaart brengen lijkt mij wel gepast. In kaart brengen is een bezigheid waar slechts weinig organisaties om heen kunnen. Maar na een trotse aankondiging kom ik regelmatig geen enkele kaart tegen. Een gezegde als ‘in beeld gebracht’ of ‘in woorden verwoord’ zou dan beter passen. Teleurgesteld ben ik echter zelden. Voor de kaart bestaan alleen maar kansen.

Vervlogen tijden

Ver moet ik niet gaan om een trotse organisatie te vinden: de Vrije Universiteit meldt “Vondsten hobby-archeologen voor het eerst in kaart gebracht”. Het leest premièrewaardig en inderdaad: voor het eerst is het werk van hobby-archeologen systematisch in kaart gebracht. Gelukkig worden de vondsten niet enkel in een lijst gepresenteerd, maar ook in een kaart. In Loppersum is een Romeinse draadfibula gevonden en in Berkelland een vlamvormige bronzen speer-/lanspunt uit de Midden Bronstijd. Je dwaalt even door vervlogen tijden.

Een zoektocht naar “in kaart gebracht” gaat gemakkelijk met “Google Search”. Als er nieuws over “in kaart gebracht” op het web openbaar wordt gedeeld, dan krijg je daarover een (g)mailtje. Voor het gemak deel ik ze in categorieën: goed gedaan, dit kan beter. Een beknopte bloemlezing van wat je dan zoal tegenkomt:

Goed gedaan

Terrassen in Nederland

“Amsterdam de stad met de meeste terrassen van Nederland” kopt Foodclicks. Inderdaad, “Misschien niet helemaal verrassend”, want alles waar Amsterdam de meeste van heeft (bijvoorbeeld koffiezetapparaten) is meteen verdacht en niet wetenswaardig. Maar zelfs relatief wint Amsterdam, met 387 inwoners per hoofdstedelijk terras. Ik vermoed dat toeristen zich ook een plekje op een Amsterdams terras toe-eigenen. Er gaat overigens weinig boven het grootse terras van Drie Gezusters aan de Grote Markt in Groningen. Met 648 stoelen geldt dat terras van de als een van de grootste van Nederland (zie de kaart van Datlinq).

Zoet-en zout water

Voor de landbouw een belangrijk thema: de zoet- en zout waterverdeling in de ondergrond. De provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen brachten het “exact” in kaart. “Door met behulp van een kaart inzichtelijk te maken waar zoet water zich bevindt of waar dit het beste kan worden opgeslagen, kunnen boeren bewuste keuzes maken in gewassen en wateropslag”. Voor de professional is de achterliggende data als open data ook te downloaden, het Waterschap Scheldestromen tekent voor de visualisatie (zie de kaart van Scheldestromen).

Geluk in kaart

De Atlas voor Gemeenten heeft voor het eerst het geluksgevoel per gemeente in kaart gebracht in de Geluksatlas 2017, meldt de NOS. Inwoners werd gevraagd om een oordeel te geven over het lokale geluk, met de atlas als resultaat. Voor wie het wil weten: de inwoners van Ede zijn het gelukkigst, met dank aan het christendom, volgens het Reformatorisch Dagblad. Ik vraag me wel af of je geluk “gemiddeld” wordt als je dichtbij de grens van twee gemeenten woont. Volgens de NOS kaart is het geluksgevoel op de Waddeneilanden, buiten Texel, “onbekend”. Dat kan ik wel weer plaatsen.

Dit kan beter

Albatrossen tellen vanuit de ruimte

“Wetenschappers tellen albatrossen in Nieuw-Zeeland vanuit de ruimte”, meld nu.nl Het is alsof de veldwerkers tijdelijk naar een satelliet zijn verplaatst. Geen kaart te vinden op nu.nl, het achterliggende wetenschappelijk artikel is wel met kaarten verrijkt. Zeker interessant, want gezien vanuit een satelliet zijn albatrossen slechts enkele pixels groot. Wat je allemaal niet ziet vanuit een satelliet*.

Afvaldumpers kunnen vrijwel niet gepakt worden

Met 3188 meldingen (!) van illegaal dumpen van afval is zeker een indrukwekkende kaart te maken. De gemeente Sittard-Geleen brengt de hotspots van afvaldumping al in kaart, nu nog openbaar delen zodat we er met z’n allen wat beter op kunnen letten. De pakkans (nu 1.4%) kan alleen omhoog.

De staat van het Nederlands

“Meer dan 6.500 mensen hebben deelgenomen aan het panel en een vragenlijst ingevuld om zo de staat van het Nederlands in kaart te brengen.”, schrijft het Meertens instituut. Zeker een relevant onderwerp, wie spreekt er waar en wanneer Nederlands en hoe verandert dat door de tijd heen. Bij zo’n onderwerp verwacht je veel woorden, meer dan een enkele kaart naast de vele grafieken, kan ik in het onderzoeksrapport niet ontdekken.

 

Kansen voor de kaart

Niets is veilig voor het in kaart te brengen. Zo schrijft Marek Šindelka in “Anna in kaart gebracht” : “Met de kaart van jou in zijn handen kon hij naar willekeur door jouw wereld wandelen”. Wat de kaart al niet mogelijk maakt.

Dank de dagelijkse meldingen van Google Search kan ik nog wel even doorgaan. Er zijn veel verschijnselen, waarvan we weten dat ze dankzij kaarten zoveel beter inzichtelijk zouden worden.  Genoeg kansen dus om de wereld beter te begrijpen. Dat is goed nieuws voor hen die dat ook met daadkracht voor elkaar kunnen krijgen.

*vriendelijk geleend van de inaugurele rede van  prof. dr. S.M. de Jong, dd. 16 september 1999, Universiteit Wageningen.

verschenen op www.geografie.nl, 23 mei 2017