Geolied en geobril

Het overkomt me regelmatig: ineens lees en herlees ik een woord, omdat ik het niet in een zin of alinea kan plaatsen. Geolied is zo’n woord. Wat gaat er nu komen? Een lofzang op de geografie, het clublied voor het KNAG? Ik ben zo gewend aan het geo-voorvoegsel, dat het niet in mij opkomt dat de zin over olie gaat en helemaal niet over geo. Maar geo, kaarten en locatie zijn wel degelijk ook in liederen en muziek te ontdekken.

Geo in de muziek

Het is een mooi onderwerp om even in te grasduinen en het past ook uitstekend bij een zomervakantiegevoel. Want net als geo in de literatuur of kunst zo zijn plaats heeft, vooral managementboeken kunnen niet zonder de kaartmetafoor, vind je eenvoudig geografische verwijzingen in songteksten. Een zoektocht in Spotify met ‘geography’ en ‘map’ levert meteen en aardige bloemlezing op. Zo geeft Sam Cooke meteen toe dat hij weinig over geografie weet, maar buiten de liefde voor zijn geliefde, weet hij sowieso weinig (What A Wonderfull World, Sam Cooke).

Begrippen als kaart en satelliet doen het goed. In Liefs uit London van BLØF komen wereldkaart en atlas aan bod. De Amazing Stroopwafels bezingen in Van De Kaart een ontdekkingsreiziger, die letterlijk van de kaart is verdwenen. In Satellite vraagt Dave Mathews zich af of satellieten mogelijk aan de maan hangen.

Soms is het hele nummer geografisch beladen, zoals Maps van Maroon 5, met teksten als  ‘We drew a map to a better place’ en ‘So I’m following the map that leads to you you-you-you-you-you’. REM (dank tip van GJ) schrijft in Maps and Legends ‘Maybe these maps and legends have been misunderstood’ en ‘The map that you’ve painted doesn’t seem real’, ook al wordt de betekenis van dat nummer er niet duidelijker op. Voor de landmeetkundig geïnteresseerden onder ons is er Sailing to Philidelpia van Mark Knopler. Een ware ode aan de landmeter Jerimiah Dixon, die tekende voor de Mason-Dixon line, de uitgezette grens tussen North en South.

Je kan ook geografisch naar de geschiedenis van de popmuziek kijken, langs de plaatsen waar het allemaal gebeurde. In City to City verhaalt Leo Blokhuis zo de laatste 25 jaar popgeschiedenis (met dank aan Erik). De muziek zelf past ook letterlijk op de kaart, zoals in dit verhaal over Geografie van de hiphop.

Als afsluiting van deze muzikale rondreis: een wel heel erg summier album met als titel Location One. Gewoon een paar nummers over een lat-long coördinaat. Als je dat coördinaat opzoekt is daar helemaal niets. Het album geeft die leegte uitstekend weer.

De geobril

Het is me wel eens eerder opgevallen tijdens een GeoBuzz vakcongres: voor elk begrip wordt geo als voorvoegsel geplaatst: geo-innovatie, geo-ict, geosector, geolocatie, georide, geobus (het busje dat je naar het congres brengt). Is dat wel altijd zo handig of zelfs terecht? Misschien kan deze blogpost als lakmoesproef voor de lezers van geografie.nl dienen: als je bij de titel meteen muzikale geografische associaties had, dan zit je wellicht te diep in de geografische denk- en belevingswereld.

Af toe een beetje afstand nemen kan dan geen kwaad. Altijd maar met de geobril naar de werkelijkheid kijken levert namelijk een bias op: we zien geografische verschijnselen die er niet zijn. We zien een globe, terwijl spelende kinderen gewoon een klimrek zien. In een wolkenvolle hemel ontdekken we landen en continenten, omdat ons associatiebrein nu eenmaal behoefte heeft om ook daar geografie te ontdekken.

Zomervakanties zijn zeer geschikt om deze (geo)bias tijdelijk te verminderen en grasduinen door muziek kan ik daarvoor van harte aanbevelen. Want de beste muziek neemt je mee naar plaatsen waar je zonder die muziek nooit zou kunnen komen. Het mag ook muziek over plaatsen en rivieren, maar ook over sedimenten, meanderen, migratie zijn. Zo kan de geobril toch een beetje opblijven, om hem na te vakantie weer op scherp te zetten.

Geschreven voor Geografie.nl, 1 juli 2020