Aan de slag met open data, in Utrecht

De regio Utrecht opent data en besteedt ter introductie een themamiddag aan het onderwerp. De dag biedt presentaties, workshops, discussies en natuurlijk open data zelf, met alle kenmerken die open data zo met zich mee brengt. Het begrip waarde komt dan al snel om de hoek kijken. Voor waardering (ofwel het omzetten in waarde) wordt al snel naar bedrijven gekeken. Maar wat betekent open data voor bedrijven?

Een open keten van waarden 

Waarde is een lastig begrip, waarbij ‘de ogen van de ander’ een grote rol spelen: wat voor de een geen waarde heeft, kan voor de ander juist heel waardevol zijn. Daarnaast zijn locatie en tijd van grote invloed. Zo is data over ‘waar parkeerzones en –tarieven gelden’, van een heel andere dimensie dan een bestand met actuele parkeerintensiteit. Kenmerken van (open) data die zeker waarde verhogend werken zijn continuïteit, actualiteit en kwaliteit.

Vanuit alle mogelijke perspectieven op open data (politieke, sociaal, cultureel,…) kiest een bedrijf al snel voor een bedrijfseconomische: is het mogelijk om dank open data bestaande klanten beter te bedienen? of is het mogelijk nieuwe markten te bereiken?

Wat organisaties mogen betekenen voor anderen, kan als een keten van elkaar stapelende waarden worden gezien: de verschillende schakels van die waardeketen sluiten nauw op elkaar aan en opgeteld vormen ze de uiteindelijke (externe) waarde. Organisaties kunnen de open data van anderen in de eigen waardeketen een rol laten spelen. Door open data wordt die keten flexibeler en een stuk opener voor anderen.

Een open innovatie ecosysteem

De waardeketen zal altijd bestaan uit delen, die niet gemakkelijk te kopiëren (of vast te leggen) zijn. Die delen vormen de basis voor investeringen in innovatie en bieden zicht op een potentiële toekomstige omzetstroom. Teveel openheid in de keten is slecht voor de bedrijfsgezondheid. Maar het past geheel bij de open data gedachte om een deel van de diensten aan gebruikers (als niet-klanten) ter beschikking te stellen. En zo anderen een kans op vernieuwing te bieden.

Zo kan een andere manier van innovatie (vernieuwing, die blijft) worden waargenomen: open innovatie. Het is gemakkelijker geworden om vernieuwing vanuit buiten de eigen organisatie naar binnen te trekken, en om ontwikkelingen, die niet direct bij de eigen organisatie doelen passen, weer naar buiten te duwen. Zo ook geeft open data meer kansen voor open innovatie: het is gemakkelijker om data van buiten de organisatie naar binnen te halen, deze te verrijken en weer naar buiten te duwen.

Was innovatie ooit een proces, dat voor een groot deel binnen de eigen organisatie paste, het is inmiddels verworden tot een open innovatie ecosysteem. In dat systeem spelen verschillende organisatie een (unieke) rol en is er voor de organisaties silo’s geen plaats meer. In het ecosysteem van open innovatie gunt men elkaar een stuk van de vernieuwing, omdat die nu eenmaal op andere plaatsen beter tot zijn recht kan komen.

Een praktisch raamwerk

Om zelf aan de slag te gaan met open (geo)data, stel ik een praktisch raamwerk en een aantal stappen voor. In dat open data raamwerk spelen aanbieders, bouwers en consumenten van open data een rol. Deze rollen kunnen elkaar overlappen, maar een focus is ook in de open data wereld van harte aanbevolen.

In een eerste stap bepaalt u welke (organisatie) doelen u met open data wilt ondersteunen. Als tweede stap legt u vast hoeveel energie en middelen u bereid bent te investeren en in welke mate u hergebruik van de data door anderen toelaat.

Meedoen met open data verschuift de grenzen van je eigen organisatie en daarom heeft het nogal wat impact. Als derde stap wordt een open data experience aanbevolen: definieer een open data project waardoor u een aantal facetten van het fenomeen in de organisatie kunt ervaren.

 

En wat kan je zoal bereiken met open geodata? Met open geodata is het mogelijk een nieuwe basiskaart van Nederland ter beschikking te stellen (waardoor weer anderen bouwen op deze data), te weten waar je goedkoop kunt parkeren en hoe je het Kadaster kan helpen bij het onderhouden van ’s lands grenspalen.

Overigens, voor de waardering van open data wordt onterecht snel naar het bedrijfsleven gekeken: open data maakt het uitwisselen van data tussen overheden onderling ook een stuk gemakkelijker. Om over de waarde van open data voor de burger en (data) journalist nog maar even te zwijgen.