De kaart van het jaar ©
‘Joop van der Schee ontvangt zilveren Vethmedaille’, kopte geografie.nl in november. Ik was er graag bij aanwezig geweest, maar ik kon niet om een lesrooster heen. Een van de weinige toegestane redenen om te spijbelen van de KNAG onderwijsdag, bevestigde Joop toen ik hem in de middag wél kon feliciteren. De KNAG onderscheidingen en de uitreiking aan Joop zijn onbetwist, zijn GISse leerlingen staat op een vaste plek in mijn analoge boekenkast, maar het zette me wel aan het denken over hoe het prijzen uitloven is uitgegroeid in de laatste jaren.
Mogelijk dat het naderend nieuwe jaar een rol speelt, maar onze maatschappij lijkt overspoeld te raken met verkiezingen voor politicus, sporter, journalist, et cetera van het jaar. In mijn beeld stak Nederland ooit wat mat af ten opzichte van andere landen, waar een heuse prijscultuur heerst (a la medewerker van de week), maar we hebben dat aardig ingehaald. Wat ooit begon met ‘de dag van’ of ‘de week van’ is uitgemond in een alomvattend aandachts- en prijzencircus. Blijft er wel een normale dag in het jaar over?
Dagen, maanden, jaren
Hoe het ooit begonnen is, kon ik niet achterhalen. Vaderdag, moederdag, valentijnsdag, pantoffeldag, die zijn nog wel te plaatsen, maar de dag van de bergen en de dag van het koor zijn veel lastiger te plaatsen. Gelukkig vallen ze niet op dezelfde dag, een Sound of Music-associatie is dan al snel gelegd. Voor weken is het niet veel anders. We genieten al van de week van respect, de week van het geld, de week van de lentekriebels, de week van het Nederlands, met als slogan: ’iedereen aan het woord’ – ergens lijkt dat de communicatie niet te bevorderen. Er is een maand van de filosofie (april), een maand van het spannende boek (juni) en een maand van de geschiedenis (oktober). Onderwerpen die duidelijk niet in één week passen en elkaar ook lijken uit te sluiten. Daar stelt het KNAG zich met de GeoWeek een stuk bescheidener op.
Voor sprekende voorbeelden voor wat een jaar ons heeft opgeleverd is kort zoeken voldoende. Zo is er een prijs voor de auto van het jaar, een tuin van het jaar, speelgoed van het jaar, woonboot van het jaar en de jonge ambtenaar van het jaar. Ik daag u uit daarvoor een combinatie te bedenken. Een beetje gemeente of provincie doet daar niet voor onder: Amsterdammer of Groninger van het jaar! Voor wie begrijpelijk het tijdsbesef kwijt is, bestaat er een overzichtelijke Fijnedag kalender. Ook leuk om je even te verbazen.
Prijsuitreiking
De gemiddelde prijs wordt bij voorkeur op een Nationaal Congres van … (vul aan met Engels, Duits, Brandpreventie, CityMarketing, Belastingzaken) uitgereikt. Zo voerde Geo-Informatie Nederland recent een prestigieuze Geo-Prestige Award in, inclusief een gala-avond voor de winnaars en genomineerden. In de categorieën organisaties, startups (organisaties in spe?) en professionals werden de winnaars door jury en aanwezigen verdiend en uitgebreid gelauwerd. Zeker vernieuwend in het anders zo bescheiden geowereldje.
Overigens, niets ten kwade van de serieuze prijzen. Geo-Informatie Nederland en de Nederlandse Commissie voor Geodesie hebben een kersverse GIN-NCG-Scriptieprijs ingesteld. En UNIGIS, de masteropleiding in GIS aan de VU, looft al jaren een prijs uit voor de beste thesis (gefeliciteerd, Marijke Bekkema!). Maar er zijn genoeg voorbeelden waardoor je even achter je oren moet krabben. De bedrijfsadviseurs van EY roepen jaarlijks een ‘onderneming van het jaar®’ uit en Deloitte kiest de snelste groeiende techbedrijven in de Fast 50. Er is een logistieke webshop van het jaar verkiezing, inclusief kandidaten en een jury. Je favoriete kapsalon (niet de culinaire variant) kan tijdens de kapsalon van het jaar verkiezing op een podium komen. Als klap op de vuurpijl (…) heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een prijs voor de minst bureaucratische ambtenaar ingesteld. Ik ga ervan uit dat het Ministerie van OCW deze lijn links laat liggen en er geen prijs voor de minste verstrooide wetenschapper of minst wereldlijke aardrijkskunde docent komt.
Het jaar van de kaart
Ooit had een middelbare schoolprijs (beste column van de maand, blogposts waren er nog niet) op mij het nodige motiverende effect: jarenlang hing het certificaat boven het bureau waar geschreven moest worden. Het is ook het effect dat prijzen als de UNIGIS scriptieprijs en de Young Scholar Award beogen. Ze zijn bedoeld ‘om te prijzen’, om een persoon of een organisatie terecht in het zonnetje te zetten voor een fraaie prestatie en ze zo een duwtje in de rug te geven.
Juist om het geografische denken te bevorderen is het nu de hoogste tijd om naast het prentenboek van het jaar, het woord van het jaar, het managementboek van het jaar, voor een ‘kaart van het jaar ©’ verkiezing. Ik zie mogelijkheden voor een jury van cartofielen, een volksraadpleging via een appje en een gala-avond zoals bij de Oscaruitreiking: ‘En de prijs voor de meest verrassende kaart van 2018 gaat naar…’.
Ik wil er niet over zuurpruimen, maar draaien we niet een beetje door met het dagen- en prijzencircus? Is het niet bijna tijd om een prijs voor ‘de beste prijs’ uit te gaan reiken? Of stel je voor dat we volgende week, zomaar van een normale dag of week zouden kunnen genieten. Gewoon op je fiets naar het station, boek lezen op de iPad in de trein, kopje koffie erbij. Geen dag van de fiets, week van de iPad of maand van de koffie in velden of wegen te bespeuren. Het lijkt me een ideale start voor een gezond en gelukkig jaar van de kaart.
Verschenen op 2 januari 2018 op www.geografie.nl